Dr Zygmunt Kubrak promował najnowszą monografię Lubaczowa

„Dzieje Lubaczowa. Lubaczów od czasów najdawniejszych do lipca 1944 roku” – to pierwszy tom monografii autorstwa dr. Zygmunta Kubraka, historyka, nauczyciela, muzealnika, Miłośnika Ziemi Lubaczowskiej, autora licznych opracowań naukowych poświęconych historii naszego regionu.

Książka została wydana przez Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu w Rzeszowie w nakładzie 1000 egzemplarzy. Jej wydanie zostało sfinansowane przez Urząd Miejski w Lubaczowie. 28 kwietnia w Miejskiej Bibliotece Publicznej odbyło się spotkanie autorskie promujące publikację.

Rozważania nad dziejami Lubaczowa dr Zygmunt Kubrak poprzedził podziękowaniami skierowanymi do Władz Miasta oraz osób, które służyły mu pomocą podczas pracy badawczej.

Następnie pokrótce opowiadał o swej pracy nad monografią, którą rozpoczął 30 lat temu i która okazała się pasją jego życia. Nadmienił, że do lat 60. XX w. powiat lubaczowski był wyjątkowo mało przebadany, gdyż pisanie o relacjach polski-ukraińsko-żydowskich, czyli o wielokulturowości jaka charakterystyczna była dla Lubaczowa, a co było w tamtym okresie niepolityczne. Wspomniał o tym jak w grudniu 1981 roku pracował w Bibliotece Narodowej szukając informacji do dziejów naszego miasta i musiał je przerwać, gdyż atmosfera stanu wojennego nie pozwalała na ich kontynuację. Opowiadał o swych wizytach w licznych archiwach i bibliotekach, głównie na terenie kraju, w Przemyślu czy Warszawie, ale także za granicą – we Lwowie.

Kolejna część spotkania dotyczyła początków osadnictwa na terenie Lubaczowa oraz lokacji miasta na prawie magdeburskim przez księcia Władysława Opolczyka w 1376 roku. Tylko nieliczne miasta obecnego województwa podkarpackiego lokowane były wcześniej tj. Sanok (1339), Krosno (1352), Rzeszów (1354), Jarosław (1375). Gród otoczony był ziemnym wałem, na którym usytuowany był parkan, z osadzonymi w nim drewnianymi basztami. W obrębie wałów wytyczone były działki, tam również mieściły się budowle sakralne, a następnie ratusz. Na obrzeżach miasta „za mostem pod miastem” usytuowany były browar i młyn, zaś na przedmieściach Młodowa klasztor św. Piotra i Pawła, drugi na Przedmieściu Lubelskim

Rozwój przestrzenny miasta następował wokół układu komunikacyjnego ulic: biegnącej na północ do Szczebrzeszyna i Krzeszowa, na południe pomiędzy kościołem i cerkwią do Gródka i Lwowa, na wschód w kierunku Potylicza i Bełza, na południe do Jarosławia.

Intensywny rozwój miasta przypada na lata autonomii galicyjskiej. Wtedy to powstał charakterystyczny dla Lubaczowa układ ulic, wybudowano również liczne budynki instytucji publicznych, działalność rozpoczęło wiele podmiotów organizacyjnych. W 1868 roku powstał Sąd Powiatowy, w 1870 oddano do użytku ratusz, w którym mieściła się „sala radna”, z dekoracjami portretów cesarza Franciszka Józefa i namiestnika Galicji hrabiego Agenora Gołuchowskiego. Bogata biblioteka w ratuszu gromadziła księgi w trzech językach, odzwierciedlające wielokulturowy charakter Lubaczowa. Burmistrzowie Miasta pieczołowicie przechowywali przywileje królewskie, począwszy od przywileju króla Zygmunta I, kolejnych władców oraz przywilej cesarza Ferdynanda I z 1838 roku. W latach 1882-1884 wybudowano linię kolejową. Okazały budynek dworca mieścił dwie kasy biletowe, poczekalnie i bufet. Nowe świątynie otrzymali wierni obrządków chrześcijańskich, w1883 roku oddano do użytku cerkiew, a w 1884 kościół. Istotne znaczenie dla miasta miała budowa szpitala powszechnego, którą zakończono w 1896 roku oraz koszar.

Lubaczów słynął z dobrze rozwiniętego rzemiosła. W Stowarzyszeniu przemysłowym rękodzielników w Lubaczowie zrzeszonych było 87 rzemieślników, wśród nich m.in.: Jan Złonkiewicz (szewc), Józef Argasiński (bednarz), Walenty Meder (stolarz), Mendel Sternhiker (krawiec), Jędrzej Reisinger (kowal). Znanym w całym kraju ludwisarzem był Jan Jaroszewski pełniący także funkcję burmistrza miasta.

Ten intensywny rozwój miasta przerwały pożary w 1899 i 1905 roku.

Na koniec spotkania dr Zygmunt Kubrak wspomniał postaci wybitnych dowódców wojskowych, gen. Stanisława Dąbka i gen. Józefa Kustronia oraz lubaczowskich policjantów i oficerów, którzy zginęli w Katyniu.

Podsumowując swe wystąpienie autor przytoczył liczby potwierdzające bogactwo materiałów źródłowych. Pracując nad monografią korzystał z dokumentów zgromadzonych w 20 archiwach, ze 150 wydawnictw źródłowych, 300 publikacji, 36 tytułów czasopism, ok. 100 publikowanych pamiętników i wspomnień.

Monografia „Dzieje Lubaczowa. Lubaczów od czasów najdawniejszych do lipca 1944 roku” z pewnością stanowi doskonały materiał historyczny i jest jedną z najważniejszych publikacji dotyczących naszego miasta.

Źródło: MBP w Lubaczowie.